Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Ksiazka wybitna, w sensie aplikacji pewnego modelu myslenia konsekwentnie wprowadzonego do tresci ksiazki. Jest to zrobione bardzo porzadnie i logicznie. Ksiazka operuje terminologia psychoanalityczna uzyta do analizy procesow historycznych. Kwestia tylko oczywiscie czy sam model myslenia jest modelem z ktorym zgadza sie czytelnik.
Ciekawi mnie ta fascynacja momentami niekontrolowanego okrucientswa w historii, rabacja galicyjska, pogromami, egzekucjami w czasach rewolucji, czy samo bycie swiadkiem okrucienstw, ktore to momenty sa wg autora momentamni kluczowymi,. Czy rzeczywiscie historia jest definiowalna takimi momentami, czy rzeczywiscie sa one esencja prawdy o ludziach i o spoleczenstwie? Nie wiem. Zainteresowanie autora lezy w totalnej zmianie "pola symbolicznego". Cala terminologia ksiazki jest specyficzna i ciekawa, dajaca do myslenia. Oczywiscie z wieloma sprawami mozna sie nie zgadzac, czy ze sposobem ich opisania, lub z jednostronnoscia opisania (np. na str. 157 autor nie wspomina slowem o UPA, ale pisze o tym ze w tym okresie rowniez prowadzono "wojne z Ukraincami" i jako przyklad podaje wymordowanie ludnosci ukrainskiej we wsi Pawlokomie w marcu 1945 roku). Jako ze autor na ogol stara sie zachowac obiektywizm i patrzec na wszystko z wielu stron, to jednostronne spojrzenie na owa "wojne z Ukraincami" mnie zaskoczylo. Chyba konczyl rozdzial i nagle sobie przypomnial o "wojnie z Ukraincami". Jest tu zauwazalny pewnien lewicowy model pisania, ktory zaklada ze "mozna sobie pozwolic" na lekjcewazenie pewnych kwestii. To samo zreszta jest zauwazalne w ksiazkach pisanych z prawej strony.
Generalnie, ciekawi autora dlaczego, po "likwidacji Zydow" i ziemianstwa (ten akurat proces odbyl sie, ku rozczarowaniu autora, bez zadnego specjalnego okrucienstwa) oraz industrializacji i wyksztalcenia narodu, i po przesunieciu granic, owo "pole symboliczne"nie zmienilo sie.
I te ostatnie kilkadziesiat stron jest w tej ksiazce najciekawszych, dlaczego lewica w Polsce, ta wielka nadzieja na "nowa Polske" w sumie upadla. Ksiazka jest z roku 2014 i lewica od tego czasu jeszcze wiecej upadla, na koszt np. Konfederacji. Wspolczesna Polska wg autora nie ma mocnego pola symbolicznego, oscyluje wokol przestarzalych i okropnie zaklamanych "feudalnych" modeli z przeszlosci, nie majac odwagi konfrontacji z trudna przeszloscia. I odpowiedzi autora co do przyczyn obecnej sytuacji sa rowniez ciekawe i wieloplanowe.
Ksiazka zadaje wiele pytan, np. jak Polska po 1945 stworzyla klase mieszczanska (ktorej miejsce przedtem zajmowali Zydzi). Denerwowalo mnie dogmatyczne porownywanie systemu niewolnictwa w USA z sytuacja na polskiej wsi i dogmatyczne naleganie ze "tak naprawde" to wszyscy Polacy cos w czasie wojny komus ukradli i ze po prostu do tej ":prawdy" musimy sie wszyscy przyzwyczaic. Z drugiej strony podobalo mi sie u autora odwazne naleganie na cos, co nigdy nie przeciez bedzie popularnym spojrzeniem na nasza historie. I lewica moze wlasnie ma obecnie taka role, role przypominania o trudnych tematach, grzebanie w naszych narodowym tabu, zmuszanie nas do narodowej "autokonfrontacji".

Ksiazka wybitna, w sensie aplikacji pewnego modelu myslenia konsekwentnie wprowadzonego do tresci ksiazki. Jest to zrobione bardzo porzadnie i logicznie. Ksiazka operuje terminologia psychoanalityczna uzyta do analizy procesow historycznych. Kwestia tylko oczywiscie czy sam model myslenia ...

Rozwiń

Zwiń

Trzeba byc niezle osadzonym w realiach amerykanskich by jak najlepiej zrozumiec ta ksiazke. Dla mnie najwieksza zaleta ksiazki bylo bardzo umiejetne pokazanie roznic miedzy lewica a liberalizmem amerykanskim, i to jest zrobione tak swietnie, ze dalem 8 gwiazdek. Patrzac bowiem z daleka wydaje sie czesto, ze demokraci to lewica a republikanie prawica, a tymczasem partia demokratyczna ma w sobie zarowno lewice jak i liberalow, z przewaga liberalow.
Analiza prawicy jest tez zrobiona w ksiazce bardzo dobrze, a wszystko elegancko, bez sladu inwektyw etc., choc autor definitywnie nie kryje sie z tym ze nie lubi religii, a juz szczegolnie katolicyzmu.
Poza tym, autor rozpisuje sie na tematy filozoficzne i historyczne stosunkowo malo znane w Polsce, wiec dla jednych osob bedzie to ciekawe, a dla drugich uciazliwe. Kilka rozdzialow rzeczywiscie moze sie ciut dluzyc, ale warto. Poczatek tez trudnawy, by w to wejsc.
Autor jest eseista, mistrzem krotkiej formy, ta ksiazka oparta jest na jego wieloletnich esejach w magazynie New Yorker.

Trzeba byc niezle osadzonym w realiach amerykanskich by jak najlepiej zrozumiec ta ksiazke. Dla mnie najwieksza zaleta ksiazki bylo bardzo umiejetne pokazanie roznic miedzy lewica a liberalizmem amerykanskim, i to jest zrobione tak swietnie, ze dalem 8 gwiazdek. Patrzac bowiem z daleka wyd...

Rozwiń

Zwiń

Z tym pisarzem jest tak, ze znaja go polonisci, byl bowiem profesorem, autorem podrecznikow, i wlasnie polonisci go tez czytaja, czesto oceny jego dziel sa podyktowane osobistymi doswiadczeniami z tym czlowiekiem. Reszta czytelnikow w Polsce nazwiska nie zna, choc jego "Czarne sezony" byly tlumaczone na wiele jezykow. Od tej wlasnie ksiazki tez zaczalem i uwazalem ja za wybitna i nieslusznie w Polsce przemilczana. "Carska filizanke" kupilem, bo pomyslalem ze "koniecznie jeszcze cos Glowinskiego trzeba przeczytac". Nie zawiodlem sie, a wrecz odwrotnie, znow do czynienia mialem z proza mistrzowska, elegancka, naturalnie plynaca, jedynym moim zmartwieniem bylo ze czyta sie za szybko, a trzeba zwolnic, delektowac sie, moze nawet czytac wiele stron kilka razy. Poczatkowe opowiadania sa trudne emocjonalnie wiec martwilem sie na czy cala ksiazka taka bedzie, otoz nie, autor porusza szereg tematow. W jednym momencie czytania nastapilo cos co jak do tej pory w literaturze zdarzylo mi sie zaledwie kilka razy. Opisujac siebie, jako nastolatka i studenta autor przez przypadek opisal w stu procentach wlasnie mnie, i zrobil to tak dobrze, ze zamarlem. Moze zabrzmi to przedziwnie, ale ciesze sie wiec ze ludzie moga sobie wlasnie o mnie poczytac i probowac mnie zrozumiec. I z tego tez powodu dalem ksiazce ocene "wybitna" (dziewiec gwiazdek), choc oczywiscie nie czytam ksiazek po to, by znalezc w nich opis samego siebie, czytam raczej o innych ludziach, miejscach, sytuacjach, oraz by podelektowac sie jezykiem i przemysleniami.

Z tym pisarzem jest tak, ze znaja go polonisci, byl bowiem profesorem, autorem podrecznikow, i wlasnie polonisci go tez czytaja, czesto oceny jego dziel sa podyktowane osobistymi doswiadczeniami z tym czlowiekiem. Reszta czytelnikow w Polsce nazwiska nie zna, choc jego "Czarne sezony&...

Rozwiń

Zwiń

To wielopoziomowe dzielo opiera sie na biografiach lwowskich prawnikow Rafaela Lemkina i Hersza Lauperpachta, na tragicznej historii rodziny autora, oraz na wnikliwej biografii Hansa Franka, ktorego autor lubi nazywac "krolem Polski"). Sa tez i motywy niepotrzebne, np. malzenskie klopoty dziadkow etc. oraz, pod koniec, dlugasna i nudnawa relacja z calego procesu norymberskiego (co wlasnie dla autora, jako prawnika, podejrzewam, wcale nie bylo nudne).
Motywem przewodnim, czyms co scala ta opowiesc, jest rozwoj prawa miedzynarodowego. Pojecia ludobojstwa i zbrodni przeciw ludzkosci wprowadzili do prawa i sadownictwa wlasnie Lauperpacht i Lemkin, ktorzy dzialali w tych sprawach kazdy z osobna. To jest temat jeszcze w Polsce malo znany i jest to najciekawszy aspekt tej publikacji.
Jest w ksiazce stosunkowo duzo historycznych niedopowiedzen (ktore dla osob niezapoznanych z tematem bardzo szybko staja sie niejasnosciami) i troche bledow faktograficznych. Autor nie wydaje sie byc swiadomy tego, ze Polska (i Ukraina) dazyly do niepodleglosci, nie zna tez zawilosci poitycznych Drugiej Rzeczpospolitej. Jest on po prostu prawnikiem, a nie historykiem.

Innym motywem ktory scala opowiesc to miasto Lwow oraz miasteczko Zolkiew. We wstepie, autor pisze ze ksiazka jest rezultatem jego niezgody na totalne milczenie dziadkow na tematy wojenne i przedwojenne. I rzeczywiscie, zlapal to pokolenie w ostatniej chwili. Za 10 lat juz nie bedzie nikogo kto bedzie te czasy pamietal.
Autor uwielbia Lwow i moze z tego powodu raczej nie chce sie narazic tamtejszym wladzom i znajomosciom ktore zawarl. Ksiazka szeroko opisuje polski antysemityzm, ale bardzo delikatnie obchodzi sie z antysemityzmem ukrainskim.
A najbardziej zadziwia mnie przyjazn autora nie tylko z synem Hansa Franka (ktory, trzeba przyznac, zawsze byl bardzo jednoznacznie antyhitlerowski) ale tez z synem Otto von Wachtera (gubernatora Lwowa i Krakowa), ktory swego ojca mordercy-nazisty dumnie broni. Okladka ksiazki to fotografia z kolekcji Niklasa Franka.
Pod koniec ksiazki, we Lwowie, ci trzej panowie udali sie na uroczystosc uhonorowania "bohaterskich" zolnierzy Waffen-SS Galizien,. Tu autor mnie nieco zaszokowal. Czy chodzi o to ze prawnik na codzien widzi mordercow i jest zupelnie znieczulony? Co powiedzieliby jego dziadkowie oraz wszyscy zamordowani krewni gdyby odkryli ze wnuczek chodzi na imprezy Waffen-SS-Galizien, a ich biografie znalazly sie w tej samej ksiazce obok biografii mordercow, von Wachtera i Franka (ktory mial ponoc "dusze artysty")?
Autor jest przede wszystkim prawnikiem, zbiera fakty i...stara sie "nie oceniac"? Czy tez niedojrzalym dzieckiem ktore bawi sie historia?

To wielopoziomowe dzielo opiera sie na biografiach lwowskich prawnikow Rafaela Lemkina i Hersza Lauperpachta, na tragicznej historii rodziny autora, oraz na wnikliwej biografii Hansa Franka, ktorego autor lubi nazywac "krolem Polski"). Sa tez i motywy niepotrzebne, np. malzenskie...

Rozwiń

Zwiń

Ksiazka porusza temat malo znany, malo w Polsce dyskutowany. Z poczatku trudno mi bylo ustalic kto jest bohaterem powiesci, mamy bowiem do czynienia z kilkoma osobami, ich reakcje, ich przezycia sa osia centralna tej historii. Ksiazka pisana jest dosc suchym jezykiem, niemal jak reportaz, to my czytelnicy mozemy (ale nikt nas do tego nie zmusza) reagowac emocjonalnie, autor nie podpowiada nam niczego, A sama historia, z poczatku bardzo wolna i nawet moze chwilami nudnawa (jesli nie liczyc zblizajacej sie linii frontu), rozkreca sie nagle, ale ja nie chce podpowiadac co sie tam stanie. To co mnie zaskoczylo to ten niestrudzony niemilosierny wysilek biurokratyczno-administracyjny by przeprowadzic ewakuacje w sposob zorganizowany, do ostatniej chwili weryfikacja dokumentow, egzekucje "zdrajcow", konwoje pilnowane przez ochotnikow i policje, to wydawanie zupy za okazaniem dokumentow, to w szczegolach zorganizowane parkowanie wozow i powozow. I ta wiara w autorytet i w jego niekwestionowana moc cywilizacyjna oraz ta powszechna zdolnosc do przemilczania i trzymania mordy w kubel, poza nielicznymi, szalonymi wrecz, samobojczymi wyjatkami, ktore juz milczec nie daja rady Oraz trzymanie tych wszystkich wiezniow do ostatniej chwili, bo to darmowa sila robocza ktore moze sie jeszcze przydac, przeciez wszyscy udaja ze wierza ze zwyciestwo Rzeszy jest bliskie.... Zawsze myslalem ze Niemcy uciekali z Prus w bardziej choatyczny sposob, ale rzeczywiscie o cywilach w czasach wojny rzadko sie mysli. A ci w tychze Prusach Wschodnich o wojne do zimy 1945 sie nie otarli, wiec to dla nich byla nagla i nieslychanie tragiczna niespodzianka, rzeczywiscie cos co absolutnie nigdy na ziemi niemieckiej nie mialo miec miejsca, cos o czym raczej nie wolno bylo nawet jednym slowem wspomniec. Z mniej udanych postaci powiesci, postac Petera, 12 letniego chlopca, jest raczej moim zdaniem nieudana, jest to chlopie bez zadnych ludzkich uczuc, bawiace sie swym mikroskopem. Najwyrazniej autor nie uwazal dzieci za osobniki ktore moga odczuwac jakiekolwiek tzw. "wyzsze" uczucia. Ale w tej historii mamy tyle postaci, arystokratke, ciocie, nauczyciela, pastora, burmistrza, Polaka, Ukrainki, Wlochow, Zyda, inteligencje, arystokratow, mieszczan, gestapowcow, partyjniakow, szpicli, ze jeden nieudany chlopiec nam historii nie popsuje.

Ksiazka porusza temat malo znany, malo w Polsce dyskutowany. Z poczatku trudno mi bylo ustalic kto jest bohaterem powiesci, mamy bowiem do czynienia z kilkoma osobami, ich reakcje, ich przezycia sa osia centralna tej historii. Ksiazka pisana jest dosc suchym jezykiem, niemal jak reportaz,...

Rozwiń

Zwiń

Autorka podejmuje tematy o których rzekomo nikt wcześniej nie pisał. Wynika z tego że Konopnickiej, Rodziewiczówny, Sienkiewicza nikt w Polsce nie czytał, albo nie wiadomo jak czytali. Nie jest rewalacją że noszenie wody ze studni jest bardzo ciężkie, ani to że za robotę w polu płacono grosze, czy to że drogi w Polsce były na jesieni pełne błota, szczególnie w okolicach gdzie mieszkało mało ludzi a motoryzacja nie dotarła. Zaleta książki polega na upublicznieniu osobistych zapisek zubożałych osób z tych czasów, czyli to że nie mamy do czynienia z fikcją literacką, tylko pamiętnikami świadków. Z kolei teza że kobiety pracowały więcej i ciężej niż mężczyźni prowadzi do tego że książka w zasadzie ignoruje mężczyzn, są albo chorowici, alno leniwi, albo sadyści, lub też umierają bardzo wcześnie spłodziwszy ośmioro dzieciąt. Autorka nie rozumie tego że rodzina w tych czasach to był raczej jeden organizm a nie układ w który każda z osób wchodziła licząc na własne osobiste szczęście. My zaś rozliczamy te czasy w naszego punktu widzenia i wychodzi na to że totalny brutalny przerażający koszmar. Zawsze nie mogę się nadziwić ile w tym koszmarze pięknych melodii, strojów ludowych, pięnych tradycji. Jak ta przeogromna bieda i wręcz niewolnictwo funkcjonowały obok tej fasynującej kultury ludowej? I te trzydniowe chłopskie wesela...A może autorka pisze o kimś innym? Może nie wiemy tak do końca o kim pisze, o jakim procencie społeczeństwa.
Książka na pewno jest dokumentem epoki przejściowej między nowoczesnością a przeszłością. Ten niesprawiedliwy rozrachunek z przedwojenną Polską uważam za wadę książki, Polska przedwojenna moim zdaniem robiła nieslychane postępy we wszystkich dziedzinach, co trudno autorce przemilczeć, ale zamiast tego konkluzja naszej autorki jest niemiennie że owe próby poprawy bytu obywateli kończyły się fiaskiem lub były nieszczere. Natomiast w atmosferze dyktatury po 1945, po likwidacji historycznie wielokulturowej kultury i po unicestwieniu klas wyższych i inteligencji wiele reform udało się przeprowadzić niesłychanie szybko, zniknął nawet antysemityzm.
Niemniej jednak, zgadzając się czy nie z głównymi tezami autorki trzeba przyznać że jest to praca absolutnie monumentalna i w pełni zasługuje na nagrody które otrzymała. To że książka tego typu stymuluje refleksje, wzbudza kontrowersje itp, jest właśnie potrzebne i użyteczne.

Autorka podejmuje tematy o których rzekomo nikt wcześniej nie pisał. Wynika z tego że Konopnickiej, Rodziewiczówny, Sienkiewicza nikt w Polsce nie czytał, albo nie wiadomo jak czytali. Nie jest rewalacją że noszenie wody ze studni jest bardzo ciężkie, ani to że za robotę w polu płacono gro...

Rozwiń

Zwiń